Tìm hiểu kỹ thuật trồng mai vàng của người xưa
Cây mai vàng, loài hoa quen thuộc trong dịp Tết Nguyên Đán, có một lịch sử lâu dài trong văn hóa Việt Nam. Mặc dù không có tài liệu chính thức xác định chính xác thời điểm cây mai vàng được trồng tại nước ta, nhưng qua các truyền thuyết và phong tục, chúng ta có thể thấy rằng từ xa xưa, ông bà ta đã coi màu vàng tươi tắn của hoa mai là biểu tượng của sự thịnh vượng, hạnh phúc và may mắn. Chính vì vậy, hoa mai đã được sử dụng để chưng cúng trên bàn thờ tổ tiên trong dịp Tết Nguyên Đán, trùng hợp với thời điểm hoa mai nở.
Ngoài vẻ đẹp tươi tắn, hoa mai vàng còn được đánh giá cao trong văn hóa phương Đông, đặc biệt trong Kinh Thi của Trung Quốc, nơi hoa mai bến tre được khen ngợi vì có tiết tháo trong sạch, tượng trưng cho khí phách kiên cường, bất khuất, giống như cây tùng, bách. Trong triết lý Nho giáo, cây mai được xem như một biểu tượng của người anh hùng, với khí phách kiên cường và bất khuất, không chịu khuất phục trước hoàn cảnh. Trong Lão giáo, hoa mai lại mang ý nghĩa sâu sắc hơn, là sự kết hợp của khí âm dương trong vũ trụ.
Cách trồng mai của người xưa
Trước đây, nước ta chủ yếu sống bằng nông nghiệp, mặc dù đất đai rộng rãi nhưng dân cư lại không đông đúc. Cây mai vàng, dù được xem là cây quý và có giá trị trong việc thờ cúng, lại không phải là cây lương thực như lúa, bắp, khoai hay đậu. Chính vì vậy, ông bà ta chỉ trồng mai ở những khu đất không dùng để trồng cây lương thực, chủ yếu là các khu đất vụn vặt trong vườn. Họ trồng mai để có hoa chưng cúng trong dịp Tết mà không phải đi xin. Còn đất màu mỡ, họ dành để trồng các loại cây thực phẩm như lúa, bắp, khoai, đậu.
Đây là một cách làm rất thực tế, xuất phát từ điều kiện kinh tế khó khăn của người dân thời xưa. Họ là những người lao động vất vả quanh năm để kiếm sống, và trong những năm được mùa, mọi người đều no đủ. Nhưng khi mất mùa, thiếu thốn lương thực, họ lại phải vật lộn để có đủ ăn. Vì vậy, việc lo cho cái ăn, cái mặc luôn được ưu tiên, hiếm ai nghĩ đến việc trồng hoa, chơi cây kiểng hay làm các công việc giải trí.
Cây mai, vì thế, chỉ được chăm sóc khi cần thiết, tức là vào dịp Tết. Vào khoảng rằm tháng Chạp, người dân mới bắt đầu cắt tỉa, chăm sóc cây mai để đảm bảo hoa nở đúng dịp Tết. Sau Tết, cây mai lại được đem trồng lại ở nơi cũ, để tiếp tục sinh trưởng của các giống mai ở việt nam
Mai vàng và thú chơi kiểng
Bên cạnh đa số người nghèo, cũng có một số ít người giàu có hoặc những người có thời gian rảnh rỗi tìm đến thú chơi cây kiểng, đặc biệt là chơi mai vàng. Thú chơi kiểng này chủ yếu là thú vui tao nhã, phù hợp với những người lớn tuổi, những người đã qua thời kỳ lao động nặng nhọc. Các cụ thường trồng mai trong vườn và uốn sửa chúng thành các thế kiểng cổ, tạo nên những tác phẩm nghệ thuật có giá trị.
Với thân gỗ dẻo, cành mai dễ uốn nắn, cùng khả năng sống lâu năm, cây mai trở thành đối tượng lý tưởng cho nghệ thuật uốn sửa của người xưa. Họ đã sáng tạo ra nhiều kiểu dáng kiểng khác nhau, mỗi kiểu dáng đều mang một ý nghĩa sâu sắc. Các thế kiểng cổ có thể kể đến như thế Trực (cây mọc thẳng đứng, tượng trưng cho sự kiên cường), thế Cận Trực (cây nghiêng về một phía nhưng ngọn vẫn hướng lên trời, thể hiện sức mạnh kiên cường), hay thế Ngọa (cây nằm ngang như bị gió thổi ngã, nhưng ngọn vẫn vươn lên, biểu tượng cho sự bất khuất).
Ngày xưa, người trồng mai vàng chủ yếu không biết đến các kỹ thuật cắt tỉa hay ghép cây, mà chỉ đơn giản là uốn sửa cây theo các thế đã định. Việc uốn sửa này đòi hỏi sự kiên nhẫn và tỉ mỉ, vì cây mai cần thời gian dài để hoàn thiện các dáng vẻ mong muốn.
=====>> Xem thêm: Tim hiểu về mai vàng giống mua ở đâu
Các thế kiểng của cây mai
Có năm thế căn bản của cây mai kiểng mà nghệ nhân thường áp dụng khi uốn sửa:
Thế Trực: Cây mọc thẳng đứng, tượng trưng cho người anh hùng có chí khí kiên cường, không chịu khuất phục trước hoàn cảnh.
Thế Cận Trực: Cây nghiêng về một phía nhưng ngọn vẫn hướng lên trời, thể hiện sức mạnh vượt qua nghịch cảnh.
Thế Hoành: Cây nghiêng về phía gốc nhưng ngọn vẫn ngẩng lên, tượng trưng cho người có nghị lực vươn lên dù gặp khó khăn.
Thế Ngọa: Cây nằm ngang nhưng ngọn vẫn quay về phía gốc, thể hiện người anh hùng gặp vận xui nhưng vẫn không chịu đầu hàng.
Thế Huyền Nhai: Cây uốn cong theo kiểu thác đổ, tượng trưng cho số phận người tài năng gặp bất hạnh nhưng vẫn không bỏ cuộc.
Mỗi thế kiểng có một ý nghĩa sâu sắc, phản ánh phẩm hạnh và tinh thần của người trồng mai.
Chăm sóc cây mai
Việc chăm sóc cây mai đòi hỏi sự kiên nhẫn và công sức, đặc biệt là đối với những cây mai được uốn theo thế kiểng. Ngày xưa, chỉ những người giàu có thời gian rảnh mới có thể chăm sóc cây kiểng của mình. Còn với những người trồng mai chỉ để chưng cúng trong Tết, họ không quá chú trọng vào việc chăm sóc cây mà chỉ làm những công việc cơ bản để cây ra hoa đúng dịp.
Như vậy, từ những kỹ thuật trồng mai đơn giản của người xưa, chúng ta có thể thấy rõ sự khéo léo và tinh tế trong việc chăm sóc cây cảnh. Những cây mai vàng không chỉ mang giá trị văn hóa tinh thần mà còn là những tác phẩm nghệ thuật, được chăm sóc và uốn nắn với tình yêu và sự kiên nhẫn của người trồng.
Liên Hệ ngay cho chúng tôi theo thông tin dưới đây:
Điện thoại/Zalo: 0905 888 999 – 0799 888 999 – 0888777777
Email: Vuonmaihoanglong@gmail.com
Facebook: Vườn mai Hoàng Long
Địa chỉ: Tân Thiềng, Chợ Lách, Bến Tre.